Schandalen, fraude en witwassen: de financiële sector ligt al jaren onder een vergrootglas door alle dubieuze zaken die aan het licht zijn gekomen. Alleen al in 2023 is het aantal bij de ‘witwaspolitie’ Financial Intelligence Unit gemelde ongebruikelijke transacties ongeveer verdubbeld ten opzichte van het jaar ervoor.
De lijsten met checks and balances die accountants tegenwoordig moeten volgen om hun integriteit te waarborgen, zijn daarom uitgebreider dan ooit. Zo zijn kantoren op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) verplicht om cliënten niet alleen grondig te screenen vóór acceptatie, maar ook doorlopend hun transacties te monitoren. Zo kunnen verdachte transacties of afwijkende patronen tijdig worden opgemerkt en gemeld bij FIU-Nederland.
De Systematische Integriteitsrisicoanalyse (SIRA), ontwikkeld door Nederlandse autoriteiten, is een methodiek om instellingen hierbij te ondersteunen en wettelijk verplicht. Het biedt handvatten om risico’s op witwassen en terrorismefinanciering in kaart te brengen.
Hoewel er steeds meer softwaretoepassingen zijn om te voldoen aan compliance-eisen, legt de lijst met regels nog steeds enorme druk op accountantskantoren. De processen zijn tijdrovend, kostbaar en vereisen specialistische kennis. Hoe ervaren accountants dat? Voor het onlangs gepubliceerde Benchmarkrapport – hier te downloaden – vroegen we accountants verspreid over het hele land naar hun bewustzijn en praktische benadering van transactiemonitoring. Zijn processen hierop aangepast? Hebben ze de SIRA geïmplementeerd?
Vijf inzichten uit de Wwft-benchmark uitgelicht
1. Transactiemonitoring krijgt steeds meer prioriteit
De meerderheid van de kantoren is bewust bezig met transactiemonitoring: maar liefst 53% van de ondervraagde accountantskantoren zegt zich hier actief mee bezig te houden. Toch zegt 47% van de kantoren hier ook nog niet bewust mee bezig te zijn, vaak door een gebrek aan kennis of middelen.
2. Bewustzijn groeit, maar de daadwerkelijke implementatie van de SIRA blijft achter
De meeste kantoren hebben de SIRA nog niet geïntegreerd, zoals blijkt uit de grafiek. De reden voor het ontbreken van de SIRA is onbekend – vermoedelijk heeft het, net zoals bij punt 1, te maken met een gebrek aan kennis of middelen. Dit brengt risico’s met zich mee, aangezien de kans op compliance-problemen toeneemt en de reputatie van een kantoor kan schaden.
3. Cashbetalingen worden gemonitord
Het monitoren van digitaal geldverkeer kost minder tijd dan dat van contante betalingen. Toch doet 60% van de kantoren dit, omdat cashbetalingen risicovoller zijn: ze zijn anoniem, lastig te traceren en vergroten de kans op witwassen, fraude en belastingontduiking.
4. Het melden van ongebruikelijke transacties wordt steeds gebruikelijker
60% van de kantoren signaleert en rapporteert actief verdachte activiteiten. Toch heeft 40% nog nooit een melding gedaan, vermoedelijk omdat de noodzaak ontbreekt, er onvoldoende kennis is over een transactie of omdat ze terughoudend zijn om cliënten onterecht te benadelen.
Lees ook: Zo integreer je transactiemonitoring effectief binnen jouw organisatie
5. Risicobeoordeling is vaste prik
Uit ons onderzoek blijkt dat risicobeoordeling bij veel kantoren een standaard onderdeel van de compliancecyclus is: 51% controleert jaarlijks of ze de juiste risico’s toetsen. Toch geeft 38% aan dit (nog) niet te doen, ondanks dat ze weten dat het zou moeten. Opvallend is dat 11% zegt helemaal niet bezig te zijn met risicotoetsing. Dat maakt hen, in een tijd van streng toezicht, extra kwetsbaar.
Samengevat toont de enquête aan dat steeds meer accountantskantoren transactiemonitoring serieus nemen, maar er nog veel te winnen is, vooral bij SIRA-implementatie en het structureel analyseren van risico’s. Een gestructureerd evaluatieproces kan helpen, met periodieke herziening van risicofactoren en afstemming op externe ontwikkelingen, bijvoorbeeld door intern trainingen te geven over het herkennen en vastleggen van nieuwe risico’s zoals cybercrime en greenwashing.
▶️ Benieuwd naar andere inzichten over de accountancysector? Wij hebben het gebundeld in het onlangs gepubliceerde Benchmarkrapport: download het hier.
