Het Bureau Financieel Toezicht komt langs, wat nu?

Charles van der Voort is advocaat bij VOI Advocaten en legt uit hoe je je voorbereid op een bezoek van het BFT.

Je kunt tegenwoordig geen krant meer openslaan of je leest over FIOD-onderzoeken, strafrechtelijke veroordelingen voor witwassen, banken die samen optrekken tegen witwassen en ga zo maar door.

Een van de doelstellingen van het Bureau Financieel Toezicht (BFT) is om witwaspraktijken tegen te gaan en toezicht te houden op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) bij instellingen van belastingadviseurs en accountants. Om dit toezicht te houden kan het BFT een controle(onderzoek) instellen. Instellingen en hun medewerkers zijn wettelijk verplicht om mee te werken aan een dergelijk onderzoek. Maar hoe gaat dat precies in z’n werk? En hoe bereid je je voor op een bezoek van het BFT?

Nog voor het BFT langskomt

Het is niet vanzelfsprekend dat het BFT langskomt, maar als instelling en accountant moet je altijd voorbereid zijn. Het is daarom aan te raden om gedragslijnen, procedures en maatregelen goed vast te leggen om zo de risico’s op witwassen en financieren van terrorisme te beperken. Verder is het van belang om een goede registratie bij te houden van interne meldingen van mogelijk ongebruikelijke transacties en de beoordeling daarvan. Daarnaast is het belangrijk om altijd te zorgen voor een opgeruimd bureau en dossiers op te bergen in afgesloten kasten. Als het BFT langskomt mogen de BFT-medewerkers rondkijken, maar het is niet toegestaan om kasten en laden te openen.

Het BFT komt langs

Als het BFT langskomt voor onderzoek ter plaatse, dan helpt het om die voorbereiding al getroffen te hebben. Als interne processen al goed zijn ingekleed, dan is een bezoek van het BFT vaak een formaliteit. Als het BFT vervolgens onderzoek ter plaatse verricht, is het in de eerste plaats belangrijk dat BFT-medewerkers zich legitimeren en dat je deze gegevens noteert. Vraag vervolgens naar het doel van het bezoek / onderzoek. Zo kun je laten bevestigen dat het gaat om een onderzoek in het kader van toezicht op de naleving van de Wwft.

Neem ook contact op met een advocaat en vraag naar je rechten en plichten. Deskundige bijstand bij een onderzoek is erg belangrijk. Want zelfs al heb je je processen nog zo goed voorbereid, het kan onverhoopt voorkomen dat het onderzoek van het BFT nadelige uitkomsten heeft. Met deskundige bijstand kunnen mogelijke bestuurlijke boetes of, in een erger geval, strafrechtelijke vervolging worden voorkomen. Dit laatste gebeurt uiteraard niet zomaar.

Wat het BFT kan doen

Het BFT mag volgens de wet elke plaats betreden en een instelling op elk moment bezoeken. Dit kan zowel aangekondigd als onaangekondigd. Daarom is het zo belangrijk om van tevoren altijd bewust en goed rekening te houden met de Wwft. In het geval dat een kantoor gevoerd wordt vanuit huis kan het BFT niet zomaar binnentreden, maar heeft het bureau toestemming nodig van de bewoner. Als het BFT langskomt voor onderzoek, vraag dan de BFT-medewerkers te wachten met het onderzoek tot de advocaat is gearriveerd.

Het BFT mag ook inlichtingen vorderen. De inlichtingenplicht geldt niet indien er sfeerovergang plaatsvindt van toezicht naar opsporing. Zodra je wordt verhoord met het oog op een op te leggen bestuurlijke sanctie (of strafrechtelijke vervolging) kun je een beroep doen op je zwijgrecht. De advocaat kan een dergelijke sfeerovergang voor je in de gaten houden en je wijzen op je rechten en plichten.

Verder mag het BFT gedurende het onderzoek inzage vorderen in zakelijke gegevens en stukken. Daar valt ook het inzagerecht in dossiers onder. Accountants kunnen zich in dat kader niet beroepen op een geheimhoudingsplicht. Bevestig schriftelijk aan het BFT als je protesteert tegen de vordering en maak van de uitgeleverde stukken een kopie. Belangrijk hierbij is dat je niet integraal inzage hoeft te verlenen in dossiers van cliënten voor wie werkzaamheden worden uitgevoerd waarvoor de Wwft niet geldt. Het is daarom aan te bevelen om voor die werkzaamheden afzonderlijk dossiers in te richten.

Het BFT concludeert dat ik niet aan de Wwft voldoe, wat nu?

Indien het BFT naar aanleiding van het onderzoek constateert dat de Wwft niet is nageleefd, is in beginsel sprake van een bestuursrechtelijke overtreding. Het BFT mag dan diverse sancties opleggen, dit kan variëren van:

• het geven van een aanwijzing;
• een last onder dwangsom;
• een boete;
• een tijdelijke verbod voor het uitoefenen van een beleidsbepalende functie;
• een waarschuwing tot het besluit voor het opleggen van een bestuurlijke sanctie en die openbaar te maken.

Met het tijdig inschakelen van een advocaat kunnen bestuursrechtelijke sancties mogelijk worden voorkomen. Indien je wel te maken krijgt met sancties bij mogelijk geconstateerde overtredingen, kan een advocaat je bijstaan in een eventuele bezwaar- en beroepsprocedure.

Daarnaast is het niet-naleven van verplichtingen uit de Wwft in bepaalde gevallen een strafbaar feit (economisch delict). In de Wet op de economische delicten (WED) staat welke verplichtingen precies vallen onder het economisch strafrecht. Dit zijn bijvoorbeeld het nalaten van doen van cliëntenonderzoek of het niet melden van ongebruikelijke transacties. Het BFT kan een tuchtklacht tegen een accountant indienen bij de Accountantskamer van de Rechtbank in Zwolle.

Voorkomen is beter dan genezen

Het is niet vanzelfsprekend dat het BFT langskomt. Toch is het belangrijk om te allen tijde goed te werk te gaan en compliant te zijn met de Wwft om lange en vervelende procedures te voorkomen indien het BFT langskomt. En uiteraard niet alleen om die reden; je wilt je werk zo goed en netjes mogelijk en volgens de daarvoor bepaalde wet- en regelgeving uitvoeren.

Wil je zeker weten dat je de Wwft op orde hebt als het BFT langskomt? Dan is het aan te raden het 10-stappenplan van het BFT te volgen. Grub is hiervoor een geschikt hulpmiddel, omdat je hiermee alle 10 stappen ondervangt. Met Grub kun je altijd de actuele informatie bieden aan de toezichthouder, mede omdat je informatie (zowel de objectieve, als subjectieve ‘beslissingen’) altijd aantoonbaar vastlegt.

Over de auteur: Charles van der Voort is advocaat bij VOI Advocaten. Hij helpt ondernemers en particulieren die een (dreigend) strafrechtelijk geschil hebben met opsporingsinstanties en het Openbaar Ministerie. Voordat Charles zich aansloot bij VOI Advocaten was hij lange tijd werkzaam bij het Openbaar Ministerie, onder andere als Officier van Justitie in Den Haag en Breda.

Ben je door dit artikel geïnspireerd geraakt om de Wwft voor eens en altijd écht op orde te krijgen? Vraag dan hier een Free trial van Grub aan.