PEP en sanctielijst

Sanctielijsten bevatten namen van personen, groepen of entiteiten die onderworpen zijn aan economische sancties vanwege betrokkenheid bij illegale activiteiten, zoals terrorismefinanciering, handel met vijandige regimes.

Het is essentieel om bij elke cliënt de aanwezigheid van een politiek prominent persoon of andere risicofactoren te checken, omdat dit bepalend is voor het risicoprofiel en de te nemen maatregelen. Het identificeren van risico’s, zoals betrokkenheid bij sanctielijsten of PEP’s, is cruciaal om potentiële gevaren voor het financiële stelsel te signaleren en te beheersen.

PEP’s (Politiek Prominente Personen) zijn individuen met prominente politieke of publieke functies waarvan wordt aangenomen dat ze een hoger risico op corruptie of witwassen met zich meebrengen vanwege hun invloedrijke posities. Bij het cliëntenonderzoek is het noodzakelijk om controle en onderzoek uit te voeren naar risico’s bij cliënten, waaronder het onderzoeken van de aanwezigheid van cliënten op sanctielijsten en het checken van hun status als politiek prominent persoon.

Lees ook: Cliëntenonderzoek in de Wwft: hoever moet je gaan?

Beiden zijn individuen die een verhoogd risico met zich meebrengen voor financiële instellingen. Financiële instellingen moeten zowel PEP’s als personen op sanctielijsten identificeren en monitoren om te voldoen aan regelgeving met betrekking tot anti-witwaspraktijken, klantidentificatie en -verificatie, en het voorkomen van financiering van terrorisme.

Verscherpt cliëntenonderzoek is verplicht bij politiek prominente personen vanwege de verhoogde risico’s, zoals het aannemen van steekpenningen of betrokkenheid bij andere vormen van corruptie. Bij verhoogde risico’s is een verscherpte onderzoek noodzakelijk om alle relevante risico’s te identificeren en te beheersen. Deze controles helpen om het risico op betrokkenheid bij financiële misdrijven te verminderen en om wettelijke vereisten na te leven.

In het kort:

• Accountants en financiële instellingen zijn wettelijk verplicht cliënten te screenen op risico’s zoals witwassen en terrorismefinanciering.

• Sanctielijsten bevatten namen van personen of organisaties die onder internationale sancties vallen; zij mogen geen toegang krijgen tot financiële diensten. Het opleggen van een sanctie aan personen of organisaties op deze lijst betekent dat zij geen financiële transacties mogen uitvoeren.

• PEP’s (Politiek Prominente Personen) zijn personen met invloedrijke publieke functies die een verhoogd risico vormen op corruptie en witwassen.

• Het controleren van cliënten op aanwezigheid op sanctielijsten, zoals de nationale sanctielijst terrorisme, en PEP-status is een verplicht onderdeel van het cliëntenonderzoek.

• Bij identificatie van een PEP of een persoon op een sanctielijst is verscherpt cliëntenonderzoek noodzakelijk.

• Deze controles helpen organisaties om te voldoen aan wet- en regelgeving én beschermen tegen reputatieschade en juridische gevolgen.

• Ze dragen bij aan het behoud van een integere financiële sector en voorkomen onbedoelde betrokkenheid bij illegale activiteiten. Het is belangrijk dat een organisatie zich houdt aan de sanctiewetgeving om integriteit te waarborgen.

Wat zijn sanctielijsten?

Sanctielijsten vormen een essentieel instrument in het internationale kader van financiële regelgeving. Het is een officiële, openbare lijst waarop namen van personen en organisaties staan die onderwerp zijn van sancties.

Deze worden opgelegd door de Verenigde Naties, de Europese Unie of individuele landen om ongewenst gedrag, zoals witwassen of betrokkenheid bij terrorisme, te voorkomen of te bemoeilijken. Door het controleren van deze lijsten kunnen financiële instellingen, zoals banken en verzekeraars, voorkomen dat zij een relatie aangaan met klanten die op een sanctielijst staan. Dit is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een belangrijk onderdeel van het risicomanagement binnen de sector.

Organisaties en personen die op een zo een lijst staan, mogen geen toegang krijgen tot financiële diensten, waardoor hun mogelijkheden om illegale activiteiten te financieren sterk worden beperkt. Zo draagt dit bij aan de integriteit van het financiële systeem en de bestrijding van financiële criminaliteit.

Lees ook: Regelgeving Wwft

Soorten sancties

Sancties kunnen verschillende vormen aannemen, afhankelijk van het doel en de aard van de overtreding. Financiële sancties zijn gericht op het bevriezen van tegoeden van personen of organisaties, waardoor zij geen gebruik meer kunnen maken van bankrekeningen, creditcards of andere financiële middelen. Dit maakt het voor hen vrijwel onmogelijk om financiële transacties uit te voeren.

Daarnaast zijn er economische sancties, die de handel en investeringen met bepaalde landen of organisaties verbieden. Hierdoor wordt de economische druk opgevoerd en wordt samenwerking ontmoedigd.

Politieke sancties richten zich op het verbreken van diplomatieke betrekkingen of het beperken van politieke samenwerking. In Nederland houden de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB) toezicht op de naleving van deze sanctieregels door financiële instellingen. Zij controleren of banken, verzekeraars en andere organisaties de sancties correct toepassen en de tegoeden van gesanctioneerde personen en organisaties daadwerkelijk bevroren houden.

Wanneer gebruikt een accountant een sanctielijst? 

Accountants gebruiken sanctielijsten als onderdeel van hun ‘customer due diligence’ (CDD) of klantonderzoeksprocedures. Het is belangrijk om cliënten te checken en te onderzoeken hierop, zodat wordt vastgesteld of zij, hun transacties of hun uiteindelijke belanghebbenden voorkomen op lijsten van personen, organisaties of landen die onderworpen zijn aan economische sancties. Dit checken en onderzoeken van cliënten helpt bij het naleven van de sanctiewetgeving en het beheersen van risico’s.

Bij het aangaan van een nieuwe zakelijke relatie

Wanneer een accountant of een financiële instelling een nieuwe cliënt of zakelijke partner accepteert, moeten ze een sanctiecheck uitvoeren en een controle doen om te verifiëren dat de betrokken partij niet op een sanctielijst staat. Dit is een essentieel onderdeel van het klantacceptatieproces. Indien een cliënt is toegevoegd aan een sanctielijst, moet hiervan direct melding worden gemaakt volgens de geldende rapportageverplichtingen.

Bij het uitvoeren van transacties

Bij het uitvoeren van financiële transacties of het verstrekken van financiële diensten aan bestaande cliënten, is het belangrijk om regelmatig controles uit te voeren om te verzekeren dat de cliënt of de transactie niet in strijd is met sanctiewetgeving. Ook moeten transacties worden onderzocht wanneer er signalen zijn dat een cliënt mogelijk op een sanctielijst is toegevoegd.

Bij periodieke controles

Accountants moeten periodiek cliënten onderzoeken en controles uitvoeren, vaak als onderdeel van het voortdurende risicobeheer. Zelfs als een cliënt aanvankelijk is gecontroleerd bij aanvang van de relatie, kan hun status later veranderen en daarom is regelmatige monitoring en onderzoek essentieel.

Wat is een politiek prominent persoon (PEP)?

Of misschien beter gezegd: wanneer is iemand een PEP? Een PEP staat voor “Politiek Prominent Persoon” (Politically Exposed Person). Het verwijst naar een politiek prominent persoon die een prominente publieke functie heeft of in het verleden heeft gehad.

Dit kan bijvoorbeeld een politicus, hoge overheidsfunctionaris of een persoon met invloedrijke politieke connecties zijn. PEP’s worden beschouwd als een verhoogd risico voor financiële instellingen vanwege hun potentieel voor betrokkenheid bij financiële misdrijven, zoals corruptie of witwassen van geld. Financiële instanties hebben specifieke regelgeving en controles voor het omgaan met transacties of relaties met PEP’s om illegale financiële activiteiten te voorkomen.

Zodra een PEP is geïdentificeerd, gaat men een onderzoek uitvoeren naar de risico’s die verbonden zijn aan het aangaan van een zakelijke relatie met deze persoon. Daarbij moet ook nagegaan worden wat de herkomst van het vermogen is bij PEP’s.

Voorbeelden van PEP’s

Enkele voorbeelden van functies die als PEP-kwalificerend kunnen worden beschouwd, vallen onder de verzamelnaam politiek prominente personen. Dit zijn onder andere:

Huidige of voormalige staatshoofden, regeringsleiders of ministers

• Presidenten, premiers, ministers van verschillende departementen zoals Financiën, Buitenlandse Zaken, Justitie, etc.

Parlementsleden

• Zowel op nationaal als op regionaal niveau, inclusief leden van de Eerste en Tweede Kamer.

Hoge rechters of rechterlijke functionarissen

• Personen in belangrijke posities binnen het rechtssysteem, zoals rechters van hogere gerechtshoven.

Hoge militaire functionarissen

• Leiders van de krijgsmacht of mensen die belangrijke militaire beslissingen nemen.

Leiders van politieke partijen

• Personen in sleutelposities binnen politieke partijen die invloed hebben op beleidsvorming en besluitvorming.

Familieleden of naaste adviseurs van PEP’s

• Personen die nauwe relaties hebben met PEP’s en mogelijk ook als PEP’s worden beschouwd vanwege hun relatie met de persoon in kwestie.

De specifieke criteria en definitie van PEP’s kunnen variëren per regio en instantie, maar over het algemeen omvatten ze politiek prominente personen in hoge politieke of publieke functies en hun directe familieleden en nauwe adviseurs. Het is belangrijk om bij het cliëntenonderzoek te beoordelen of een cliënt als politiek prominente persoon wordt aangemerkt, zodat het juiste risicoprofiel en eventueel verscherpt cliëntenonderzoek kan worden toegepast.

Waarom is het belangrijk voor een accountant om een PEP te controleren? 

PEP’s en hun naaste relaties worden beschouwd als een hoger risico voor vanwege hun invloedrijke posities. Daarom is het uitvoeren van controle en cliëntenonderzoek bij cliënten met een verhoogd risico noodzakelijk. Accountants en financiële instellingen moeten cliënten onderzoeken op betrokkenheid bij illegale activiteiten, zoals witwassen of corruptie.

Bij het constateren van risico’s is het belangrijk om direct op te treden en passende maatregelen te nemen. Het belang van verscherpt onderzoek komt vooral naar voren bij PEP’s, omdat deze cliënten extra risico’s met zich meebrengen.

Door PEP’s zorgvuldig te controleren, kunnen accountants en financiële instellingen hun eigen reputatie beschermen. Het vermijden van betrokkenheid bij transacties die mogelijk verband houden met illegale activiteiten is essentieel om het vertrouwen van klanten en autoriteiten te behouden.

Is een PEP-check wettelijk verplicht?

Financiële instellingen en accountants hebben wettelijke verplichtingen om controle en cliëntenonderzoek uit te voeren om risico’s op witwassen van geld en financiële misdrijven te minimaliseren. Het checken en onderzoeken van PEP’s is vaak een vereiste van anti-witwaswetten en regelgeving. Na identificatie van een PEP gaat men een verscherpt cliëntenonderzoek uitvoeren noodzakelijk is om de risico’s zorgvuldig te onderzoeken en te beheersen

PEP’s en risicobeoordeling

Politiek prominente personen (PEP’s) brengen voor financiële instellingen een verhoogd risico met zich mee op het gebied van witwassen en financiering van terrorisme. Door hun prominente politieke functie en de toegang tot publieke middelen kunnen PEP’s gevoeliger zijn voor corruptie en misbruik van financiële systemen. Daarom is het voor banken en andere financiële instellingen essentieel om PEP’s tijdig te identificeren en een verscherpt cliëntenonderzoek uit te voeren.

Dit onderzoek richt zich op het in kaart brengen van de herkomst van financiële middelen, het controleren van transacties en het beoordelen van de integriteit van de relatie. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB) houden toezicht op de naleving van deze regelgeving en controleren of financiële instellingen voldoende maatregelen nemen om de risico’s rondom politiek prominente personen te beheersen. Door deze strenge controle en het toepassen van verscherpt cliëntenonderzoek kunnen financiële instellingen hun risico’s beperken en voldoen aan de geldende wet- en regelgeving.

Implementatie en naleving

De effectieve implementatie en naleving van financiële sancties en het controleren van sanctielijsten zijn van groot belang voor het voorkomen van witwassen en de financiering van terrorisme.

Financiële instellingen moeten beschikken over geavanceerde systemen die automatisch sanctielijsten controleren en signaleren wanneer een persoon of organisatie een verhoogd risico vormt. Zowel de EU als de VN stellen internationale sancties op en actualiseren deze regelmatig, zodat organisaties altijd over de meest actuele lijsten beschikken.

Het is de verantwoordelijkheid van financiële instellingen om deze regelgeving strikt na te leven en samen te werken met toezichthouders zoals de AFM en DNB. Door een solide controlemechanisme te hanteren en sanctielijsten zorgvuldig te monitoren, kunnen banken en andere instellingen voorkomen dat zij onbewust betrokken raken bij verboden transacties of relaties. Dit draagt bij aan de integriteit en stabiliteit van het financiële systeem en beschermt tegen reputatieschade en juridische gevolgen.

Gevolgen van overtreding

Het niet naleven van sanctiewetgeving kan ernstige gevolgen hebben voor een organisatie. Financiële instellingen die financiële diensten verlenen, zijn verplicht om financiële sancties uit te voeren en te controleren of hun klanten op een sanctielijst staan. Bij een overtreding kunnen hoge boetes en zelfs gevangenisstraffen voor de directie worden opgelegd. Daarnaast kan de continuïteit van de onderneming in gevaar komen door reputatieschade en verlies van vertrouwen bij klanten en toezichthouders. Het controleren van sanctielijsten is daarom een cruciaal onderdeel van het risicomanagement.

De nationale sanctielijst terrorisme is een belangrijk instrument in de internationale strijd tegen terrorisme en witwassen. Personen met een prominente politieke functie, ook wel Politically Exposed Persons (PEP’s) genoemd, worden in verband gebracht met een verhoogd risico op witwassen en financiering van terroristische activiteiten.

Financiële instellingen moeten daarom extra maatregelen nemen wanneer een klant op een sanctielijst staat, zoals het bevriezen van tegoeden en het melden van verdachte transacties. Zo wordt de integriteit van het financiële systeem beschermd en wordt voorkomen dat organisaties onbewust betrokken raken bij illegale activiteiten.

Internationale samenwerking

Internationale samenwerking is onmisbaar in de strijd tegen witwassen en de financiering van terrorisme. Organisaties zoals de Verenigde Naties, de Europese Unie en de Financial Action Task Force (FATF) werken nauw samen om internationale sancties te ontwikkelen, te implementeren en te handhaven.

De nationale sanctielijst terrorisme en andere internationale sanctielijsten worden voortdurend bijgewerkt, zodat financiële instellingen en overheden altijd beschikken over de meest actuele informatie. Door deze samenwerking kunnen landen en organisaties gezamenlijk optreden tegen terroristische activiteiten en witwassen, en wordt het voor criminelen steeds moeilijker om het financiële systeem te misbruiken.

Bekijk ook: Nationale sanctielijst terrorisme

Internationale samenwerking zorgt ervoor dat sancties wereldwijd effect hebben en dat financiële instellingen hun controles kunnen afstemmen op de laatste ontwikkelingen.

Conclusie

Het controleren van sanctielijsten en het identificeren van politiek prominente personen zijn onmisbare onderdelen van het cliëntenonderzoek en de risicobeoordeling binnen financiële instellingen. Het naleven van de wet en het zorgvuldig uitvoeren van controles zijn essentieel om witwassen en de financiering van terroristische activiteiten te voorkomen.

Door internationale samenwerking, het implementeren van robuuste systemen en het strikt volgen van regelgeving kunnen financiële instellingen en overheden effectief optreden tegen financiële criminaliteit. Zo dragen zij bij aan een veiligere, integere en stabiele financiële sector, waarin het risico op betrokkenheid bij illegale activiteiten tot een minimum wordt beperkt.